Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Σχετικά ζεστός καιρός, με μεσημεριανές νεφώσεις και τοπικά φαινόμενα στα ηπειρωτικά και την Κρήτη αναμένεται έως και την Κυριακή του Πάσχα. Όμως προς το βράδυ της Κυριακής ο καιρός θα επιδεινωθεί αρχικά στα βόρεια και δυτικά και στη συνέχεια σε όλη τη χώρα. Η κακοκαιρία θα συνεχιστεί έως και το απόγευμα της Δευτέρας του Πάσχα.

Αναλυτικότερα, τη Μεγάλη Παρασκευή, 14 Απριλίου 2017, αναμένονται λίγες τοπικές νεφώσεις που το μεσημέρι και απόγευμα στα ηπειρωτικά και την Κρήτη θα αυξηθούν και θα σημειωθούν τοπικές βροχές ή καταιγίδες, κυρίως στα ορεινά. Η μέγιστη θερμοκρασία στα νότια ηπειρωτικά θα φτάσει τους 26 βαθμούς, ενώ στην υπόλοιπη χώρα θα είναι 2 με 3 βαθμούς χαμηλότερη. Οι άνεμοι στα πελάγη θα πνέουν από βορειοδυτικές διευθύνσεις ασθενείς έως μέτριοι (3 έως 5 μποφόρ) και μόνο στο νότιο Αιγαίο θα είναι ισχυροί έως σχεδόν θυελλώδεις (6 έως 7 μποφόρ).

Το Μεγάλο Σάββατο, 15 Απριλίου 2017 αναμένονται λίγες τοπικές νεφώσεις που από το μεσημέρι στα ηπειρωτικά και την Κρήτη θα αυξηθούν και θα σημειωθούν τοπικές βροχές ή καταιγίδες, κυρίως στα ορεινά. Η θερμοκρασία δεν θα παρουσιάσει αξιόλογη μεταβολή. Οι άνεμοι στα πελάγη θα πνέουν από νοτιοδυτικές διευθύνσεις ασθενείς έως μέτριοι (3 έως 5 μποφόρ) και μόνο στο νότιο Αιγαίο θα είναι τοπικά ισχυροί (6 μποφόρ).

Ιδιαίτερα για το βράδυ της Ανάστασης δεν αναμένονται φαινόμενα, με εξαίρεση την κεντρική Μακεδονία, όπου υπάρχει πιθανότητα για τοπικές βροχές. Η θερμοκρασία στις πεδινές ηπειρωτικές περιοχές και τα νησιά θα είναι μεταξύ 13 και 19 βαθμών, ενώ οι άνεμοι στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας θα είναι ασθενείς (έως 3 μποφόρ). Στις νησιωτικές περιοχές, κυρίως του νοτίου Αιγαίου, οι άνεμοι θα πνέουν έως μέτριοι (έως 5 μποφόρ).

Την Κυριακή του Πάσχα, 16 Απριλίου 2017, αρχικά αναμένονται αραιές νεφώσεις στο ανατολικό Αιγαίο και την ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, με πιθανότητα για ασθενείς τοπικές βροχές. Από το μεσημέρι όμως, θα αναπτυχθούν νεφώσεις και θα σημειωθούν βροχές και πιθανώς καταιγίδες, αρχικά στα δυτικά και βόρεια, και σταδιακά σε όλη την ηπειρωτική χώρα και το Ιόνιο. Η θερμοκρασία θα παρουσιάσει πτώση από το απόγευμα, ενώ οι άνεμοι στα πελάγη θα ενισχυθούν και θα πνέουν από νότιες διευθύνσεις μέτριοι έως ισχυροί (5 έως 6) και τοπικά σχεδόν θυελλώδεις (7 μποφόρ).

Τη Δευτέρα του Πάσχα, 17 Απριλίου 2017, αναμένονται νεφώσεις με βροχές ή καταιγίδες σε όλη τη χώρα. Σταδιακά όμως και από το απόγευμα, οι νεφώσεις και τα φαινόμενα θα περιοριστούν στο ανατολικό Αιγαίο και τη Θράκη. Η θερμοκρασία θα παρουσιάσει περαιτέρω πτώση, ενώ οι άνεμοι στα πελάγη θα πνέουν από βόρειες διευθύνσεις μέτριοι έως ισχυροί (5 έως 6 μποφόρ) και τοπικά σχεδόν θυελλώδεις έως θυελλώδεις (7 έως 8 μποφόρ).

Καραγιαννίδης Αθανάσιος, ΕΑΑ-Πεντέλη Μεγάλη Παρασκευή 14/04/2017, Ώρα 11:30

Πηγή: Environment Canada

Για την πρόγνωση ακτινοβολίας UV για την Ελλάδα δείτε εδώ: http://www.meteo.gr/meteoplus/uv.cfm

Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας

Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΥ/ΥΠΕΝ) δημοσιοποίησε Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Χάρτες Κινδύνων Πλημμύρας για όλα τα Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας, στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ «Αξιολόγηση και Διαχείριση Κινδύνων Πλημμύρας».

Οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας, όπως αναφέρει το ΥΠΕΝ, έχουν συνταχθεί για τα τμήματα των ποταμών, ρεμάτων, χειμάρρων και λιμνών που περιλαμβάνονται στις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμυρών, όπως προέκυψαν από την Προκαταρκτική Αξιολόγηση. Η ολοκλήρωση της κατάρτισής τους είναι ιδιαιτέρως σημαντική, δεδομένου ότι διερευνούν την πιθανότητα εμφάνισης πλημμύρας.

Επισκεφθείτε τον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να περιηγηθείτε στους χάρτες: κλικ εδώ

Σ. Ντάφης, ΕΑΑ Πεντέλη

Αστάθεια

Θερμική αστάθεια στα ηπειρωτικά της χώρας μας το απόγευμα της Τετάρτης 5 Απριλίου 2017 οδήγησε σε τοπικές καταιγίδες μικρής διάρκειας. Τα σημαντικότερα φαινόμενα δέχθηκε η περιοχή του Τυρνάβου όπου καταγράφηκαν μεγάλη ραγδαιότητα βροχόπτωσης και ψιλό χαλάζι. Μερικές όμροφες εικόνες από διάφορες περιοχές της χώρας δίνονται στο βίντεο που ακολουθεί (Επιμέλεια: Σ. Ντάφης)

Πολύ ζεστός ο Μάρτιος του 2017 για όλον τον πλανήτη  

Η Yπηρεσία για την Kλιματική Αλλαγή (Copernicus Climate Change Service)  του προγράμματος Κοπέρνικος  της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε ότι:

• Στην Ευρώπη ο φετινός Μάρτιος ήταν πιο ζεστός για τις περισσότερες περιοχές σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2000 και περισσότερο στα ανατολικά τμήματα της ηπείρου μας.
• Παγκοσμίως ο Μάρτιος του 2017 ήταν ο δεύτερος πιο ζεστός Μάρτιος.
• Η έκταση του θαλάσσιου πάγου στις ακτές της δυτικής Ανταρκτικής παραμένει εξαιρετικά μικρή.

Οι θερμοκρασίες, ειδικότερα για την βόρεια Ρωσία, ήταν υψηλές και σημαντικά πάνω από το μέσο όρο. Η απόκλιση εκεί έφτασε ακόμα και τους 15 βαθμούς.

 Credit: ECMWF, Copernicus Climate Change Service

Ο Μάρτιος παρουσίασε συνολικά για τον πλανήτη παρουσίασε απόκλιση 0,69^οC και  ήταν ο δεύτερος πιο ζεστός Μάρτιος, με πιο ζεστό τον Μάρτιο του 2016 (που ήταν μόλις 0,10^οC πιο ζεστός)

Μεγάλες θερμοκρασιακές αποκλίσεις πάνω από τον μέσο όρο καταγράφηκαν στην ηπειρωτική Αμερική και στις ακτές της δυτικής Ανταρκτικής. Άλλες σχετικά ζεστές περιοχές ήταν οι περιοχές στην Ανατολική και Κεντρική Αφρική καθώς και οι  περισσότερες περιοχές στην  Αυστραλία.

Υπήρξαν βέβαια περιοχές που η θερμοκρασία ήταν κάτω από το μέσο όρο όπως συνέβη κυρίως στην Αλάσκα, στον Καναδά και σε περιοχές της νότιας Ασίας.

Εξερευνώντας το οπλοστάσιο των Θεών - Η δημιουργία του κεραυνού

Όπλο των πιο δυνατών ανάμεσα στους Θεούς, διαχρονικό σύμβολο δύναμης και ισχύος, φόβος και τρόμος των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εποχή των μύθων ίσως έχει περάσει, αλλά οι κεραυνοί συνεχίζουν να μας σαγηνεύουν και να προκαλούν δέος. Ακόμη και στις μέρες μας, το συγκεκριμένο ατμοσφαιρικό φαινόμενο αποτελεί σπουδή στην επιστήμη της Φυσικής αλλά και στην ταπεινότητα.

Πως δημιουργείται;

Είναι γνωστό ότι οι κεραυνοί προέρχονται από ηλεκτρισμένα σύννεφα καταιγίδων, αλλά ο ακριβής τρόπος που το νεφικό σύστημα ηλεκτρίζεται έχει ακόμα άγνωστες πτυχές.

Η έντονη τριβή μεταξύ των παγοκρυστάλλων στα καταιγιδοφόρα νέφη καταφέρνει να απομακρύνει ορισμένα ηλεκτρόνια από τα άτομά τους. Η διαδικασία αυτή καταλήγει στον πλήρη διαχωρισμό θετικού και αρνητικού φορτίου με το τελευταίο να συγκεντρώνεται στα χαμηλότερα στρώματα της καταιγίδας. Το σύννεφο πλέον θυμίζει έναν γιγάντιο πυκνωτή και γύρω του δημιουργούνται ηλεκτρικά πεδία τεράστιας έντασης. Τόσο μεγάλης μάλιστα που τα ηλεκτρόνια στο έδαφος κάτω από την καταιγίδα απωθούνται και έτσι και η επιφάνεια της Γης φορτίζεται θετικά λόγω επαγωγής.

Κάποια στιγμή η συσσώρευση στατικού ηλεκτρισμού υπερνικά τη φυσική αντίσταση του ατμοσφαιρικού αέρα στην δίοδο του ηλεκτρικού ρεύματος. Και τότε : Ένας τεράστιος σπινθήρας με μήκος χιλιομέτρων, ένταση χιλιάδων Αμπέρ, και θερμοκρασίες μεγαλύτερες από την επιφάνεια του ήλιου δημιουργείται για να εξισώσει την ανομοιογένεια μεταξύ των ηλεκτρικών φορτίων. Ο γνωστός σε όλους μας κεραυνός είναι ένα φαινόμενο που διαρκεί ελάχιστα αλλά με την βοήθεια της Φυσικής και της τεχνολογίας έχει μία τεράστια ιστορία να μας πει.

Ο κεραυνός σε slow motion

Καθώς η ένταση του πεδίου της καταιγίδας αυξάνεται, τα άτομα και τα μόρια του αέρα πολώνονται, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο "τεντώνουν". Για συγκεκριμένη τιμή της έντασης του πεδίου, οι δυνάμεις που συγκρατούν τα ηλεκτρόνια στις θέσεις τους υπερνικώνται και τότε ο αέρας ιονίζεται, μετατρέπεται δηλαδή σε πλάσμα, μία κατάσταση της ύλης στην οποία τα ηλεκτρόνια χωρίζονται από τους θετικούς πυρήνες. Το πλάσμα είναι εξαιρετικός αγωγός του ηλεκτρισμού και έτσι ωριμάζουν οι συνθήκες που οδηγούν στην ηλεκτρική εκκένωση.

Ο ιονισμός του αέρα όμως δεν είναι απλή υπόθεση και η διαδρομή που θα ακολουθήσει η ηλεκτρική εκκένωση δεν γράφεται ακαριαία, αλλά σε στάδια. Στην πραγματικότητα ο κεραυνός ξεκινάει σε τυχαίο σημείο, και αρχίζει να κινείται σε τυχαίες κατευθύνσεις. Δημιουργούνται έτσι πολλές ξεχωριστές γραμμές ιονισμένου αέρα που απλώνονται ακτινικά προς τα έξω σε μία μορφή που θυμίζει τις ρίζες ενός φυτού ενώ παράλληλα ελκύονται προς τις περιοχές των θετικών φορτίων. Αυτές οι γραμμές ακτινοβολούν αμυδρό γαλάζιο - μπλε φως, είναι οι γνωστές διακλαδώσεις των κεραυνών και ονομάζονται “βηματικοί οδηγοί” (step leaders).

Οι βηματικοί οδηγοί προχωρούν προς την Γη σε βήματα, που δεν είναι απαραίτητο να σχηματίζουν ευθείες προς το έδαφος. Ο αέρας λόγω της τοπικής ανομοιογένειάς του αλλά και της μορφής του πεδίου δεν ιονίζεται το ίδιο προς όλες τις κατευθύνσεις. Έχουμε μάθει ότι η συντομότερη διαδρομή ανάμεσα σε δύο σημεία είναι η ευθεία γραμμή. Στην περίπτωση όμως των ηλεκτρικών πεδίων, οι δυναμικές γραμμές πιθανόν να μην ακολουθούν την συντομότερη διαδρομή, αφού αυτή δεν είναι πάντα και η διαδρομή μικρότερης αντίστασης.

Λεπτομέρειες από την δομή βηματικού οδηγού κεραυνού που βρέθηκε μερικά μέτρα από την κάμερα

Έτσι μέχρι τώρα έχουμε ένα ηλεκτρικά φορτισμένο σύννεφο με συνεχώς αυξανόμενους βηματικούς οδηγούς να κατευθύνονται σε στάδια προς την επιφάνεια της γης. Την ίδια στιγμή ένα παράλληλο φαινόμενο συμβαίνει στην επιφάνεια. Καθώς οι βηματικοί οδηγοί πλησιάζουν σε αυτήν, τα αντικείμενα αρχίζουν να αντιδρούν στο ακόμα ισχυρότερο ηλεκτρικό πεδίο. Μεταλλικά αντικείμενα καθώς και κάθε είδους ακμές (ψηλά δέντρα, απότομες κορυφές, κεραίες κλπ) αποκτούν τέτοια ποσότητα θετικού φορτίου, που πλέον ιονίζουν με την σειρά τους τον αέρα γύρω τους δημιουργώντας μικρές εκκενώσεις που φαίνεται να τείνουν προς τα επάνω, τις αποκαλούμενες "ανοδικές ταινίες" του κεραυνού (Upward streamers).

Το επόμενο που συμβαίνει είναι η συνάντηση ενός βηματικού οδηγού με μία ανοδική ταινία. Ο οδηγός που φτάνει πρώτος την επιφάνεια είναι και αυτός που δημιουργεί την αγώγιμη διαδρομή μεταξύ της Γης και της καταιγίδας. Δεν πρόκειται όμως ακόμα για το καταστροφικό χτύπημα του κεραυνού. Ο οδηγός απλά σηματοδοτεί και προετοιμάζει τον δρόμο. Στην συνέχεια μέσα από αυτόν τον δρόμο διοχετεύεται, μαζικά και απότομα, ολόκληρη η ποσότητα του ηλεκτρικού φορτίου που είχε συσσωρευθεί στην βάση του νέφους.

Η καταστροφική δύναμη του κεραυνού

Κάθε ηλεκτρικό ρεύμα ως γνωστόν συνοδεύεται από παραγωγή θερμότητας. Έτσι και σε έναν κεραυνό όπου η ένταση του ρεύματος είναι πολύ ισχυρή, η θερμοκρασία που αναπτύσσεται ξεπερνάει αυτήν της επιφάνειας του ήλιου. Αυτή η θερμοκρασία είναι η αιτία της έντονης λάμψης που ονομάζουμε αστραπή. Επιπλέον καθώς ο αέρας θερμαίνεται ξαφνικά σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 30.000 βαθμών Κελσίου, διαστέλλεται τόσο απότομα που "εκρήγνυται". Το ωστικό κύμα της έκρηξης απομακρύνεται ταχύτατα από το κανάλι που πέρασε ο ηλεκτρισμός και χάνει γρήγορα ενέργεια καταλήγοντας στο γνωστό σε όλους μας ακουστικό κύμα που ονομάζουμε βροντή.

Η διαπίστωση ότι όλη αυτή η δραστηριότητα λαμβάνει χώρα μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου είναι εντυπωσιακή. Η δυνατότητα καταγραφής των παραπάνω με την βοήθεια της τεχνολογίας καθώς επίσης και η εξήγησή τους με την επιστήμη της Φυσικής είναι επίσης αξιοσημείωτα δείγματα του θαυμαστού αιώνα στον οποίο ζούμε!

Επιμέλεια κειμένου, έρευνα και φωτογραφίες: Μανώλης Θράβαλος

Θυελλώδεις άνεμοι

Θυελλώδεις βόρειοι άνεμοι πνέουν στα ανατολικά και νότια την Παρασκευή 31 Μαρτίου. Οι μεγαλύτερες ριπές που εχουν καταγράψει οι σταθμοί μας μέχρι το απόγευμα της Παρασκευής δίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Ετοιμότητα των πολιτών έναντι του πλημμυρικού κινδύνου

Συμπεράσματα από την ανάλυση διαδικτυακού ερωτηματολογίου που αναρτήθηκε στο meteo.gr

Το meteo.gr, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου που διεξάγει σχετικά με την επικινδυνότητα και τις επιπτώσεις των έντονων καιρικών φαινομένων στην Ελλάδα, μελέτησε την ετοιμότητα των πολιτών έναντι των επικίνδυνων πλημμυρικών επεισοδίων. Η μελέτη βασίστηκε σε σχετικό ερωτηματολόγιο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα στις 24/10/2016. Ευχαριστούμε θερμά για την άμεση ανταπόκριση τους 1855 επισκέπες του meteo.gr που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο.

Τί απάντησαν οι συμμετέχοντες

Ετοιμότητα

Το μεγαλύτερο ποσοστό των μέτρων που έχουν λάβει οι πολίτες για να αποφύγουν αρνητικές επιπτώσεις από μελλοντική πλημμύρα είναι προληπτικού χαρακτήρα (πχ. καθαρισμός φρεατίων, έλεγχος υδρορροών του σπιτιού, τοποθέτηση αντλιών σε υπόγειους χώρους, φύλαξη γεννήτριας, σάκκων με άμμο). Λιγότεροι πολίτες επέλεξαν να αναζητήσουν εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με την ενίσχυση της ετοιμότητάς τους, ενώ ακόμα λιγότεροι επέλεξαν την ιδιωτική ασφάλιση για ζημιές από φυσικές καταστροφές. Τελευταία σε προτίμηση βρέθηκαν τα πιο ακριβά μέτρα, όπως οι κατασκευαστικές μετατροπές στην κατοικία (Σχήμα 1). Όσον αφορά στην πρόθεση των πολιτών να προβούν σε ιδιωτικά έξοδα προκειμένου να οχυρωθούν αποτελεσματικά απέναντι στις πλημμύρες, η πλειοψηφία ήταν συγκρατημένη, ενώ το φύλο δεν φάνηκε να παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλογή της απάντησης (Σχήμα 2).

Σχήμα 1: Κατανομή προληπτικών μέτρων που έχουν λάβει οι πολίτες για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ενδεχόμενη πλημμύρα.	Σχήμα 2: Πρόθεση των πολιτών να διαθέσουν κατάλληλο χρηματικό ποσό για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης πλημμύρας.

Εμπειρία, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση

Ένας στους πέντε συμμετέχοντες δήλωσε πως έχει στο παρελθόν υποστεί αρνητικές συνέπειες από πλημμύρα. Οι 9 στους 10 πλημμυροπαθείς δήλωσαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί εγκαίρως για τον κίνδυνο πλημμύρας στην περιοχή τους, ενώ η αναλογία αυτή ήταν σταθερή ανεξαρτήτως του βαθμού αστικοποίησης του τόπου διαμονής (Σχήμα 3).

Σχήμα 3: Κατάσταση ενημέρωσης πλημμυροπαθών πριν την εμφάνιση του επεισοδίου πλημμύρας, ανάλογα με το βαθμό αστικοποίησης

Σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο, η πιο δημοφιλής πηγή ενημέρωσης για τον καιρό είναι οι εξειδικευμένες μετεωρολογικές σελίδες του διαδικτύου, ενώ το ποσοστό των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι δεν αναζητούν πληροφορίες ήταν αμελητέο (Σχήμα 4).

Σχήμα 4: Μέσα που χρησιμοποιούν οι πολίτες για να ενημερωθούν για τυχόν εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων

Στην ερώτηση εάν η τοπικές αρχές έχουν προσεγγίσει τον πολίτη για να τον ενημερώσουν για τους κινδύνους από ενδεχόμενη πλημμύρα στην περιοχή του, το 78% έδωσε αρνητική απάντηση, ποσοστό που δεν διαφοροποιείται σημαντικά με τον βαθμό αστικοποίησης του τόπου διαμονής. Το υψηλό αυτό ποσοστό υποδεικνύει την αδυναμία των τοπικών αρχών να ευαισθητοποιήσουν τους πολίτες για τους τοπικούς κινδύνους και παράλληλα να ενισχύσουν τους κοινωνικούς δεσμούς και την εμπιστοσύνη των πολιτών στη διαχειριστική ικανότητα των αρχών.

Όσον αφορά στα μέσα προσέγγισης και ενημέρωσης των πολιτών από τις τοπικές αρχές, οι αναρτήσεις σε τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης (τύπος, διαδίκτυο) φαίνεται να είναι η συνηθέστερη πρακτική (Σχήμα 5).

Σχήμα 4: Ενημερωτικά εργαλεία με τα οποία προσέγγισαν οι τοπικές αρχές τους πολίτες

Τέλος, όσον αφορά στις αιτίες εμφάνισης πλημμυρικών επισοδίων στην περιοχή τους, οι πολίτες ανέδειξαν με σειρά προτεραιότητας την αστικοποίηση, την αναποτελεσματικότητα των τοπικών αρχών, την κλιματική αλλαγή, την διαχείριση των υδάτινων στοιχείων και, τέλος, τις πυρκαγιές και την παράνομη υλοτομία που ευθύνονται για τη μειωμένη απορρόφητική ικανότητα του εδάφους.

Δημογραφικά χαρακτηριστικά ερωτηματολογίου

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν άτομα ηλικίας 13-86 ετών. Το 75% των συμμετεχόντων ανήκουν στο ηλικιακό φάσμα 31-60, ενώ το 68% του συνόλου είναι άντρες. Στην πλειοψηφία τους δήλωσαν μισθωτοί και συνταξιούχοι, ενώ όσον αφορά στην οικογενειακή κατάσταση, το μεγαλύτερο ποσοστό (38%) ανήκει σε 4-μελή οικογένεια. Το 75% των συμμετεχόντων στο ερωτηματολόγιο μένει σε πόλη, ενώ το 38% εκτιμάει ότι η οικία του βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη του 1 χλμ από την κοντινότερη υδάτινη ροή (ποτάμι, ρέμα, κανάλι, λίμνη). Επιπλέον, το 79% μένει σε δικό του σπίτι, το 45% σε διαμέρισμα ορόφου και το 30% εκτιμάει ότι περιβάλλεται από αντικειμενικούς κινδύνους (πχ. διαμονή σε περιοχή υψηλού κινδύνου, συχνές πλημμύρες, παλαιό/ευάλωτο σπίτι) που αυξάνουν την έκθεση στον κίνδυνο της πλημμύρας.

Κ. Παπαγιαννάκη, Κ. Λαγουβάρδος-Β. Κοτρώνη

ΕΑΑ-Πεντέλη

Χιονοκάλυψη Ελλάδας-χειμώνας 2016-2017

Το παρακάτω γράφημα δείχνει την πορεία της χιονοκάλυψης στη χώρα μας από 1 Ιανουαρίου έως 20 Μαρτίου 2017. Η χιονοκάλυψη εκφράζεται σε ποσοστό (κατακόρυφος άξονας) επί της συνολικής έκτασης της χώρα μας τις πρώτες 79 μέρες του 2017 (οριζόντιος άξονας). Τα δεδομένα προέρχονται από δορυφορικές εκτιμήσεις με οριζόντια ανάλυση 1 km, διαθέσιμα ημερησίως από το Εθνικό Κέντρο Χιονιού και Πάγου των ΗΠΑ (NSIDC).

Επισημαίνεται η περίοδος μεταξύ 8 και 15 Ιανουαρίου, όταν το βαρομετρικό χαμηλό "Αριάδνη" προκάλεσε πυκνές χιονοπτώσεις στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και ενδεικτικά, το ποσοστό χιονοκάλυψης έφτασε στο 76% στις 11 Ιανουαρίου, το υψηλότερο τουλάχιστον από το 2001, ενώ επί 8 ημέρες το ποσοστό ξεπερνούσε το 50%.

Στ. Ντάφης - ΕΑΑ, Πεντέλη

Αρνητικό ρεκόρ για την έκταση του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής

Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο για το Χιόνι και τον Πάγο (National Snow and Ice Data Center , NSIDC) των ΗΠΑ , στις 7 Μαρτίου, ο θαλάσσιος πάγος στην Αρκτική έφτασε στο φετινό μέγιστο της έκτασής του. Κάτι αναμενόμενο, αφού καθώς προχωρά η Άνοιξη η έκταση του θαλάσσιου πάγου μειώνεται, για να αρχίσει ξανά να αυξάνεται από το Σεπτέμβριο.

Όμως, όπως αναφέρει το Κέντρο, η φετινή μέγιστη έκταση του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής κατέγραψε νέο αρνητικό ρεκόρ των τελευταίων 38 ετών, χρονικό διάστημα για το οποίο υπάρχουν μετρήσεις από τους δορυφόρους!

Το φετινό μέγιστο (14,42 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα) ήταν 1,22 εκατ. τετρ. χλμ μικρότερο από το μέσο μέγιστο  της έκτασης των τριάντα ετών (1981-2010). Δηλαδή η μεγαλύτερη έκταση που είχε φέτος ο θαλάσσιος πάγος στην Αρκτική ήταν μικρότερη από την κανονική όσο περίπου δύο φορές η έκταση της Γαλλίας, ή αλλιώς εννιά φορές η έκταση της Ελλάδας.

Επιπλέον ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ σημειώθηκε μόλις το 2015, ενώ το 2016 υπήρξε η 2η πιο μικρή τιμή. Επομένως τα τελευταία τρία χρόνια έχουν καταγραφεί τα ελάχιστα στη μέγιστη έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική των τελευταίων 38 ετών.

Στο παρακάτω βίντεο της NASA απεικονίζεται η πορεία της φετινής έκτασης του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική και δίνονται τα σχετικά στοιχεία.

Για την Αρκτική φέτος το φθινόπωρο και ο χειμώνας ήταν πολύ ζεστές εποχές συγκριτικά με τα κανονικά. Η θερμοκρασία του αέρα σε ύψος περίπου 750 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας για την περίοδο Οκτώβριο 2016 -  Φεβρουάριο 2107  συνολικά για τον Αρκτικό ωκεανό ήταν 2,5 βαθμοί πάνω από το μέσο όρο. Σε κάποιες μάλιστα περιοχές η θερμοκρασία ήταν ακόμη και 5 βαθμούς υψηλότερη.

Περισσότερες πληροφορίες δίνονται στο https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/sea-ice-extent-sinks-to-record-lows-at-both-poles/

Ισχυροί άνεμοι

Μετά την καλοκαιρία του Σαββατοκύριακου, μεταβολή παρουσιάζει ο καιρός από τις πρωϊνές ώρες της Δευτέρας 27/03 στη χώρα, με σημαντική πτώση της θερμοκρασίας και θυελλώδεις ανέμους στα ανατολικά. Οι μεγαλύτερες ριπές που εχουν καταγράψει οι σταθμοί μας το πρωί της Δευτέρας δίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Υψηλές θερμοκρασίες και την Κυριακή 26/03

Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν την Κυριακή 26/03 σε αρκετούς σταθμούς του δικτύου μας, όπως διακρίνεται και στον παρακάτω πίνακα.

Υψηλές θερμοκρασίες το Σάββατο 25/03

Υψηλές θερμοκρασίες σημειώθηκαν το Σάββατο 25/03 σε αρκετούς σταθμούς του δικτύου μας, όπως διακρίνεται και στον παρακάτω πίνακα.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες σημειώθηκαν στο εσωτερικό της ηπειρωτικής χώρας, ενώ σε περιοχές της νότιας χώρας, κοντά στα κρύα νερά των ελληνικών θαλασσών, η μέγιστη θερμοκρασία κυμάνθηκε μεταξύ 16 και 18 βαθμών (πχ. Κάσος, Δονούσα, Ηράκλειο, Παξοί, λιμάνι Πάτρας).

Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας

Η 23η Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας. Για τη φετινή χρονιά, το θέμα που επέλεξε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός έχει τίτλο: "Κατανοώντας τα νέφη". Το παρακάτω βίντεο είναι ενα σύντομο αφιέρωμα τoυ meteo.gr στα νέφη που ομορφαίνουν τον ουράνιο θόλο (επιμέλεια βίντεο: Γ. Γκουρνέλος, Κ. Λαγουβάρδος).

Ακολουθεί ένα σύντομο κείμενο για την Ημέρα και όμορφες φωτογραφίες νεφών (κείμενο & φωτογραφίες: Μανώλης Θράβαλος)

Όπως μας πληροφορεί ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) με αφορμή τη σημερινή ημέρα, τα νέφη αποτελούν μία από τις πιο αβέβαιες μεταβλητές στη μελέτη της κλιματικής αλλαγής. Για να καταλήξουμε σε ασφαλείς εκτιμήσεις για το κλιματικό μέλλον του πλανήτη μας, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τους τρόπους με τους οποίους τα σύννεφα επηρεάζουν το κλίμα, καθώς επίσης και το πώς ένα μεταβαλλόμενο κλίμα επηρεάζει την ανάπτυξη των νεφών.

Επιπλέον, ο ρόλος που έχουν τα σύννεφα στον κύκλο του νερού και κατ'επέκταση στη διαμόρφωση της παγκόσμιας κατανομής των υδάτινων πόρων είναι ολοφάνερα καθοριστικός. Η μελέτη των νεφών θα μας φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόησή τους, κάτι που μελλοντικά ίσως μας επιτρέψει και τον έλεγχό τους. Με μία τέτοια τεχνογνωσία, φαινόμενα παρατεταμένης ξηρασίας και λιμού, όπως της Ανατολικής Αφρικής και της Καλιφόρνια, θα μπορούσαν κάποτε να εκλείψουν. Από τα παραπάνω κατανοεί κανείς την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος από τον WMO για την Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας 2017.

Από μία λίγο πιο ανάλαφρη σκοπιά, η WorldMetDay μας δίνει την ευκαιρία να γιορτάσουμε την εγγενή ομορφιά των νεφών, που έχει εμπνεύσει αναρίθμητους καλλιτέχνες, ποιητές, μουσικούς και φωτογράφους ανά τους αιώνες. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν συνδυάσει τα σύννεφα με μελαγχολική διάθεση και τον καθαρό γαλάζιο ουρανό με ευχάριστα συναισθήματα. Η αλήθεια είναι ότι είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς την ομορφιά των νεφών, μιας και πρόκειται για ένα τόσο κοινότοπο και καθημερινό θέαμα. Αν αφιερώσει όμως κανείς χρόνο στην παρατήρησή τους, θα αντιληφθεί ότι τα σύννεφα αποτελούν την πιο πολυποίκιλη και ποιητική όψη της φύσης. Παρατηρήστε, λοιπόν, την εφήμερη ουράνια ομορφιά και μοιραστείτε στη συνέχεια μαζί μας τις φωτογραφίες σας.

Περισσότερες πληροφορίες για τα νέφη δίνονται εδώ.

22 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα Νερού

Κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου εορτάζεται σε όλο τον κόσμο η Παγκόσμια Ημέρα Νερού, όπως έχει καθιερώσει  ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.

Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού έχει οριστεί για την ευαισθητοποίηση αλλά και την ανάληψη δράσεων σε θέματα σχετικά με το νερό.  Προτάθηκε κατά τη σύνοδο του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη το 1992 και η γενική σύνοδος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών όρισε σαν 1η Παγκόσμια Ημέρα Νερού την 22η Μαρτίου του 1993.

Κάθε χρόνο επιλέγεται ένα κεντρικό θέμα. Το φετινό μήνυμα που έχει επιλεγεί από την αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ (UN Water) είναι : "Γιατί να σπαταλάμε νερό; "

Σήμερα περίπου 600 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς να έχουν μια ασφαλή πηγή νερού κοντά στο σπίτι τους και περνούν αμέτρητες ώρες συνολικά είτε "περιμένοντας στην ουρά" για να προμηθευτούν πόσιμο νερό, είτε περπατώντας για να φτάσουν σε μακρινές πηγές, είτε ακόμα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα υγείας που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της χρήσης μολυσμένου νερού.

To βίντεο του UN WATER για τη φετινή γιορτή δίνεται στη συνέχεια: