Έξι ερωτήματα με αφορμή την ψυχρή εισβολή Μήδεια

Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, B. Κοτρώνη, Σ. Ντάφης
ΕΑΑ – Πεντέλη, Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2021

• Ποια ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της Μήδειας;

Η Μήδεια ήταν μια πολύ ισχυρή ψυχρή εισβολή με διάρκεια φαινομένων τεσσάρων ημερών (Σάββατο 13/02-Τρίτη 16/02) τα οποία επηρέασαν το σύνολο της χώρας. Οι ψυχρές αέριες μάζες προερχόμενες από τη Βόρεια Ευρώπη συνδυάστηκαν με τις αρκετά θερμότερες και υγρές αέριες μάζες της Μεσογείου και η συνάντησή τους προκάλεσε τη δημιουργία ισχυρών βαρομετρικών συστημάτων στην περιοχή μας. Παρόλο που η διάρκεια των φαινομένων ήταν 4 ημέρες, σημειώνεται ότι ισχυρός παγετός τις πρωινές ώρες θα παρατηρείται τουλάχιστον ως και τις πρωινές ώρες της Παρασκευής 19/02.

• Ήταν πρωτόγνωρο φαινόμενο ή έχουμε ξαναδεί τόσο ισχυρές ψυχρές εισβολές;

Όχι δεν ήταν πρωτόγνωρο. Όσον αφορά στα φαινόμενα σε όλη τη χώρα, η κακοκαιρία Αριάδνη την περίοδο 5-11 Ιανουαρίου 2017 (η πρώτη κακοκαιρία στην οποία το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr έδωσε όνομα) επηρέασε με χιονοπτώσεις σε κατοικημένες περιοχές σχεδόν το σύνολο της χώρας, ενώ η Μήδεια επηρέασε μικρότερη γεωγραφική περιοχή. Όσον αφορά στην Αθήνα, το ύψος του χιονιού την Τρίτη 16/02/2021 ήταν εφάμιλλο της κακοκαιρίας 17-18/02/2008 και αυτής της 4-6/01/2002.

• Ποιες ήταν οι πιο εντυπωσιακές θερμοκρασιακές καταγραφές κατά τη διάρκεια της Μήδειας;

Πέραν του ύψους χιονιού στην Αττική, σημειώνουμε τον πολύ ισχυρό παγετό στη Δυτική Μακεδονία με -25.1°C στον Νέο Καύκασο Φλώρινας το πρωί της Τρίτης 16/02 (η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί από το δίκτυό μας σε όλους τους σταθμούς τα τελευταία 15 έτη) αλλά και οι -24.8°C στον ίδιο σταθμό και οι -20.4°C στην Πτολεμαΐδα το πρωί της Τετάρτης 17/02.

• Ήταν το φαινόμενο προβλέψιμο;

Ναι σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ήδη από την Τετάρτη 10/02 είχαμε ανακοινώσει την έλευση της ψυχρής αέριας μάζας στη χώρα μας και αποφασίσαμε στην ονομασία της κακοκαιρίας όπως κάνουμε σε παρόμοιες κακοκαιρίες που προβλέπουμε να έχουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Το διάστημα 10-17/02/2021 πραγματοποιήσαμε 17 ανακοινώσεις για την κακοκαιρία «Μήδεια» σχετικά με τις εξελίξεις στην πρόγνωση και την καταγραφή του φαινομένου. Σε πολύ μεγάλο βαθμό οι προγνώσεις επαληθεύτηκαν και συλλέξαμε τεράστιο όγκο δεδομένων από τις καταγραφές του δικτύου μετεωρολογικών σταθμών. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα της συνεχούς επιστημονικής προσπάθειας που γίνεται στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr για τη συνεχή αναβάθμιση των παρεχόμενων προγνώσεων, οι οποίες βελτιώνονται συνεχώς κάθε χρόνο.

• Έχουμε επάρκεια υποδομών για την παρακολούθηση των έντονων καιρικών φαινομένων όπως η Μήδεια;

Υπάρχει διεθνής καλή πρακτική και τεχνογνωσία σε εθνικό επίπεδο αλλά απαιτείται επένδυση σε μετρητικές υποδομές και ολοκλήρωσή τους σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Κάθε ανακοίνωση πρόγνωσης για επερχόμενα έντονα καιρικά φαινόμενα σε μια περιοχή, πρέπει να τη διαδέχεται η εκκίνηση της συστηματικής παρατήρησης ώστε να δούμε αν η κακοκαιρία εξελίσσεται σύμφωνα με την πρόγνωση. Η ανάλυση δεδομένων από μετεωρολογικούς δορυφόρους και αυτόματους μετεωρολογικούς σταθμούς είναι απολύτως απαραίτητη για την παρακολούθηση της εξέλιξης μιας κακοκαιρίας και την εκτίμηση της πραγματικής της έντασης. Η κατάλληλη επεξεργασία των μετρήσεων αυτών από τους μετεωρολόγους δίνει την προστιθέμενη αξία στην πληροφορία ώστε αυτή να φτάσει στη συνέχεια στις Αρχές αλλά και στους πολίτες. Επίσης θα πρέπει να καλυφθούν αρκετές ακόμη περιοχές της χώρας μας με μετεωρολογικούς σταθμούς.

• Και πώς πρέπει να παρέχονται οι πληροφορίες αυτές στις Αρχές και στους πολίτες;

Μέσω ενός ολοκληρωμένου συστήματος συλλογής των πληροφοριών και της μετάδοσής προς την Πολιτεία και τους πολίτες. Απαιτείται όμως η αρχική επένδυση σε επιστημονικά όργανα καθώς και η ανάπτυξη διαδικασιών παραγωγής εξειδικευμένων ειδοποιήσεων, πάντα σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς (Περιφέρειες, Δήμους) και στη συνέχεια μετάδοση της πληροφορίας αυτής στους πολίτες (πχ. μέσω εφαρμογών σε κινητά τηλέφωνα). Αυτό ισχύει και για προειδοποιήσεις σχετικά με ισχυρούς άνεμους, ακραίες βροχοπτώσεις και δασικές πυρκαγιές.

Η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών είναι μια συλλογική προσπάθεια στην οποία όλοι, επιστήμονες, επιχειρησιακοί Φορείς και τοπικές Αρχές πρέπει να συμμετέχουν. Αξιοποιώντας την επιστημονική γνώση σώζουμε ζωές.